Ustabilizowanie systemu finansowego to imperatyw UE

Imperatywem Unii Europejskiej jest ustabilizowanie systemu finansowego. Wynika to wprost z ustaleń ostatniego szczytu szefów państw euro. Czy te ustalenia zostaną przełożone na określone i co najważniejsze skuteczne działania pokaże najbliższy czas.

Ustabilizowanie strefy euro musi być oparte na następujących filarach:

• Europejski Fundusz Stabilności Finansowej

Gwarantem stabilizacji strefy euro jest Europejski Fundusz Stabilności Finansowej. Agencje ratingowe Moody's, Standard & Poor's i Fitch potwierdziły najwyższy rating EFSF na poziomie AAA, co jest wyrazem najwyższego zaufania do strategii państw strefy euro. Kilka dni temu szef funduszu Klaus Regling w trakcie wizyty w Pekinie zachęcał Chińczyków do zakupu obligacji funduszu w większym zakresie niż dotychczas ( ... a może lepiej byłoby napisać, że pojechał po prośbie ...). Ponieważ środki, które chce pozyskać fundusz będą przeznaczone na działania ratunkowe w ramach państw strefy euro koniecznym jest doprecyzowanie warunków funkcjonowania funduszu, a  zwłaszcza zasad tworzenia specjalnych wehikułów finansowych (SPV). Inaczej trudno będzie pozyskać wartościowych inwestorów.

Drugim potężnym źródłem finansowania EFSF może być norweski fundusz naftowy (właściwa nazwa to Rządowy Fundusz Emerytalno-Globalny). Do funduszu trafiają zyski z wydobycia norweskiego gazu i ropy. Fundusz dokonuje długoterminowych inwestycji w obligacje i firmy. W samej Norwegii zdania co do udziału w EFSF są podzielone. W każdym razie do chwili obecnej nie są prowadzone żadne rozmowy pomiędzy UE a Norwegią w sprawie udziału funduszu norweskiego w ratowaniu strefy euro.

Otwartym pytaniem pozostaje, czy EFSF zgromadzi wystarczające fundusze ? To zależy od skali problemu. Z ratowaniem Grecji i Portugalii fundusz zapewne poradzi sobie bez problemu. Jeżeli jednak będą potrzebne nieporównywalnie większe środki dla Włoch i Hiszpanii to problem wydaje się nie mieć pozytywnego rozwiązania. Na poparcie tej tezy można przytoczyć opinie wielu ekonomistów, którzy otwarcie głoszą, że Włochy już są bankrutem.

• Reformy Strukturalne

Sukces EFSF będzie możliwy tylko pod warunkiem prowadzenia innych równoległych działań. Jak powiedziała kanclerz Merkel "samo darowanie długów nie rozwiąże problemów Grecji". Za oddłużeniem muszą iść reformy strukturalne. W przypadku takich państw jak Grecja koniecznym jest ustanowienie zewnętrznego i niezależnego nadzoru nad realizacją greckich reform. Grecka machina biurokratyczna pokazała, że jest w najwyższym stopniu nieskuteczna, a może nawet uprawnionym będzie określenie niekompetentna.

• Zmiany w traktach UE

Dla nikogo nie ulega już żadnej wątpliwości, że traktaty na których oparta jest UE wymagają daleko idących zmian. Po pierwsze należy naprawić błędy popełnione przy konstruowaniu unii walutowej. Po drugie dyscyplina budżetowa każdego z państw strefy euro musi być poddana daleko idącym rygorom.


Bardzo rozsądną wydaje się propozycja, którą zgłosił znany ekonomista Krzysztof Rybiński. Najogólniej polega ona na możliwości przeprowadzenia dewaluacji euro w ramach jednego państwa. Odnosząc się do obecnej sytuacji wymiana taka polegałaby na tym, że Niemcy wymieniają jedno stare euro na jedno nowe euro, Grecy dwa stare na jedno nowe, a Włosi półtora na jedno itd. Pozwoliłoby to na wyjście z kryzysu Grecji i Włochom.


Jeżeli system strefy euro nie zostanie ustabilizowany, to euro jako waluta przestanie istnieć. To w dalszym ciągu dla wielu wydaje się science fiction, ale marazm w podejmowaniu działań przybliża nas do tego scenariusza.